Lịch sử hình thành

Viện Toán ứng dụng và Tin học thuở ban đầu

Tổ Toán (tiền thân của Khoa Toán-Tin) thuở ban đầu

Tiền thân của Khoa Toán-Tin là Tổ Toán gồm 13 thầy giáo (trong số 26 cử nhân vừa tốt nghiệp trường Đại học Sư phạm Khoa học) về trường Đại học Bách Khoa Hà Nội từ tháng 7 năm 1956. Đó là các thầy: Lê Minh Châu, Đinh Nho Chương, Kim Cương, Tô Xuân Dũng, Tạ Văn Đĩnh, Trần Văn Hãn, Phan Bá Ngọc, Lê Thiện Phố, Nguyễn Mỹ Quý, Nguyễn Hồ Quỳnh, Thái Thanh Sơn, Hoàng Công Tín, Nguyễn Đình Trí. Chỉ sau 03 tháng hăng say biên soạn đề cương, viết giáo án, ngày 15 tháng 10 năm 1956 các thầy đã đọc những bài giảng đầu tiên cho sinh viên Khóa I.
Đến năm 1958, Tổ Toán phát triển thành Bộ môn Toán. Với những nỗ lực lớn của tập thể giảng viên, những bộ giáo trình đầu tiên cho ngành Toán trong kỹ thuật đã được xuất bản bởi Nhà xuất bản Khoa học Kỹ thuật (1961), Nhà xuất bản Giáo dục (1962) và đã trở thành tài liệu được sử dụng chính ở hầu hết các trường đại học trong nước. Song song với công tác giảng dạy, Bộ môn Toán là một trong những đơn vị đầu tiên trong nước nghiên cứu một số lĩnh vực toán học ứng dụng và thực hiện nhiều đề tài có ý nghĩa quan trọng trong thực tiễn sản xuất và chiến đấu, như: Ứng dụng vận trù học trong giao thông vận tải tại Hải Phòng, Hải Dương, Hà Nội; Quy hoạch mạng lưới kho vận ở Đồng bằng Sông Hồng; Mạng lưới xí nghiệp vật liệu xây dựng của Quân khu 5 và Quân khu 9; …

Sau nhiều năm hoàn thành tốt nhiệm vụ giảng dạy, tích cực tham gia nghiên cứu ứng dụng toán học vào thực tiễn, năm 1963, Bộ môn Toán cùng Bộ môn Cầu Đường (ĐHBKHN) là hai đơn vị đầu tiên trong ngành giáo dục của cả nước có vinh dự được nhận danh hiệu Tổ Lao động Xã hội Chủ nghĩa và được tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba.

to-ld-xhcn-dau-tien-1959-1965-resize

Tổ Lao động XNCH đầu tiên

Năm 1966, Bộ môn Toán là một trong những bộ môn trực thuộc Trường (Khối các bộ môn trực thuộc). Từ năm 1967, bộ môn Toán trở thành thành viên trụ cột của Ban Khoa học cơ bản (Toán; Cơ lý thuyết; Nga văn; Hình họa – Vẽ kỹ thuật; Thể dục – Thể thao) của Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội. Bộ môn đã san sẻ lực lượng, góp phần xây dựng các bộ môn Toán của các trường Đại học Tài chính – Kế toán, Đại học Xây dựng, Đại học Mỏ – Địa chất, Đại học Công nghiệp nhẹ và Học viện Kỹ thuật Quân sự.

Khi nước nhà thống nhất năm 1975, một số cán bộ Bộ môn Toán lại lên đường vào miền Nam để tham gia tiếp nhận, xây dựng các bộ môn Toán cho các trường đại học ở Huế, Đà Nẵng, thành phố Hồ Chí Minh và thỉnh giảng ở trường Đại học Tây Nguyên (tháng 10 năm 1977).

Từ năm học 1976–1977, trường Đại học Bách khoa Hà Nội, chính thức tổ chức đào tạo bậc sau đại học. Ngày 13/12/1976, thầy Tạ Văn Đĩnh là người đầu tiên của trường Đại học Bách Khoa Hà Nội bảo vệ thành công luận án Tiến sỹ (lúc đó gọi là Phó tiến sỹ). Từ năm 1980, 05 cán bộ giảng dạy toán được phong học hàm Phó giáo sư trong đợt phong hàm đầu tiên của Nhà nước Việt Nam.

Năm học 1968–1969 đánh dấu một sự kiện hết sức quan trọng trong quá trình phát triển ngành Toán của Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội: Theo gợi ý của Giáo sư Tạ Quang Bửu, Khoa Toán – Lý được thành lập, gồm ba bộ môn: Toán, Vật lý, Cơ lý thuyết. Bộ môn Toán được giao nhiệm vụ đào tạo kỹ sư Toán Công trình, như là cầu nối giữa toán học với các ngành kỹ thuật mà công cụ sử dụng là máy tính điện tử. Tháng 9/1970, Bộ môn Toán được tách ra thành 3 bộ môn: Toán cao cấp, Toán Điều khiển, Toán tính và bắt đầu đào tạo kỹ sư ngành Toán tính cho sinh viên Khóa 13.

Theo chủ trương đào tạo ngành rộng, năm 1983, hai bộ môn Toán Điều khiển và Toán tính sát nhập thành Bộ môn Toán tính và Điều khiển để đến năm 1984 đổi tên thành Bộ môn Tin học và Toán ứng dụng.

Năm 1986, tách Khoa Toán – Lý, Khoa Tin học và Toán ứng dụng được hình thành từ hai bộ môn: Bộ môn Tin học và Toán ứng dụng, Bộ môn Toán cao cấp.

Năm 1987, từ một bộ phận cán bộ của Khoa Tin học và Toán ứng dụng, cùng Trung tâm máy tính và một số cán bộ của Khoa Vô tuyến điện (Khoa Điện tử Viễn thông ngày nay) để thành lập Khoa Tin học; bộ phận còn lại mang tên Khoa Toán (đây là thời kỳ cơ cấu tổ chức của Trường gồm 2 cấp: Trường và Khoa).

Từ năm 1995, Nhà trường trở lại cơ cấu tổ chức 3 cấp. Tháng 6/1996, Khoa Toán đổi tên thành Khoa Toán ứng dụng với ba bộ môn: Toán – Tin, Tối ưu, Giải tích. Với  thành tích phát triển đào tạo ngành và nâng cao chất lượng công tác chuyên môn, Khoa đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhì năm 1998.

Tháng 4 năm 1999 các bộ môn được sắp xếp và đổi tên cho phù hợp với chuyên môn và nhiệm vụ đào tạo mới, đó là các bộ môn: Toán cơ bản, Toán – Tin, Tính toán và Điều khiển (đến năm 2004 đổi thành bộ môn Toán ứng dụng). Giai đoạn này, ngoài việc củng cố đào tạo ngành, Khoa bắt đầu mở hệ đào tạo cao học (năm học 1998–1999) và khóa Thạc sĩ Toán – Tin ứng dụng đầu tiên tốt nghiệp năm 2000.

Tháng 4– 2004, Khoa đổi tên thành Khoa Toán – Tin ứng dụng. Nhờ những thành tích xuất sắc trong đào tạo và nghiên cứu khoa học, tháng 11 năm 2007, Khoa được  Nhà nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhất.

Năm 2011, Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội đổi mới cơ cấu tổ chức, các Khoa đào tạo lần lượt chuyển đổi thành các Viện (School) và bắt đầu được phân cấp tự chủ.  Đến tháng 11/2011, Khoa trở thành Viện Toán ứng dụng và Tin học.

Năm 2023, Đại học Bách Khoa Hà Nội tiếp tục đổi mới thành lập các Trường, Khoa trực thuộc Đại Học.. Đến tháng 12/2023, Viện Toán ứng dụng và Tin học trở thành Khoa Toán-Tin, trực thuộc Đại học Bách khoa Hà Nội, bắt đầu một giai đoạn phát triển mới.

Từ Tổ Toán (một trong số không nhiều tổ chuyên môn được hình thành sớm nhất ngay từ khi thành lập trường), đến nay đã hình thành Khoa Toán-Tin vững mạnh, là đơn vị có uy tín về nghiên cứu khoa học và  đào tạo đại học, thạc sĩ, tiến sĩ trong lĩnh vực Toán học, Tin học; có những hợp tác nghiên cứu và giảng dạy với các cơ sở trong và ngoài nước, cũng như phối hợp với các ngành, các cấp, các doanh nghiệp trong việc đưa ứng dụng Toán học, Tin học vào những lĩnh vực như kinh tế, tài chính, quản lý, xây dựng, kỹ thuật, …

 

1996-NGay Nha giao VN

Tập thể cán bộ năm 1996

2000-Nga giao VN-Tap the CB

Tập thể cán bộ năm 2000

khoa toan 2 copy

Tập thể cán bộ năm 2006